Okrywanie roślin na zimę

Zima w naszym kraju wciąż potrafi dać w kość. Najbardziej niebezpieczne dla naszych roślin są te mroźne i bezśnieżne. Gruba warstwa śniegu często wystarcza roślinom, żeby przetrwać, jednak z roku na rok śniegu mamy coraz mniej, a nasz ogród traci swoją naturalną ochronę.

Jeśli nigdy nie zabezpieczaliście swoich ogrodów przed kapryśną pogodą, pewnie zastanawiacie się kiedy i od czego zacząć? Jakich materiałów użyć? Jaki produkt wybrać? Które rośliny szczególnie wymagają naszej uwagi przed zimą? W tym wpisie postaram się odpowiedzieć na te pytania.

Spis treści

Glosariusz (wyjaśnienie pojęć)

Kiedy okrywać rośliny na zimę?

Czym zabezpieczyć rośliny?

Porównanie materiałów do ochrony roślin przed przymrozkami

Jakie rośliny okrywać na zimę i w jaki sposób?

Jak to zrobić? – czyli szybka instrukcja ochrony róż, zimozielonych i roślin w donicach

Najczęstsze błędy

Checklista Must To Do, czyli co muszę zrobić przed okrywaniem?

Podsumowanie

FAQ najczęściej zadawane pytania

Artykuły powiązane

 

Glosariusz (wyjaśnienie pojęć)

Agrowłóknina biała (50 g/m²) — lekka tkanina do okrywania, przepuszcza powietrze i wodę, chroni przed mrozem, słońcem i wiatrem.

Stroisz — gałązki iglaste używane do przewiewnego okrywania i cieniowania.

Chochoł — osłona ze słomy/mat słomianych wokół rośliny.

Kopczyk — nasyp 20–30 cm wokół podstawy pędów chroniący szyjkę korzeniową.

Gramatura — masa materiału na m²; zimą rekomendowana ok. 50 g/m².

Siatka cieniująca — materiał ograniczający słońce i wiatr; nie izoluje od mrozu.

 

Kiedy okrywać rośliny na zimę?

Pogoda bywa nieprzewidywalna, dlatego jesień to idealna pora, żeby pomyśleć o zabezpieczeniu naszego ogrodu. Nie należy jednak robić tego zbyt wcześnie. Jeśli okryjemy rośliny w czasie, kiedy na zewnątrz panują jeszcze dodatnie temperatury, rośliny nie zdążą się zahartować i staną się bardziej podatne na mróz. Kolejnym skutkiem zbyt wczesnego okrywania może być zaparzanie roślin, gnicie, jak również wabienie w ten sposób gryzoni, które chętnie urządzają sobie w takich miejscach zimowe kryjówki.

Idealną porą będą pierwsze, lekkie przymrozki (ok. -5 stopni Celsjusza), kiedy zamarznie wierzchnia warstwa gleby. Nie musimy się wtedy bać, że powyższe problemy dotkną naszych roślin.

 

Czym zabezpieczyć rośliny?

Rośliny można zabezpieczać na wiele różnych sposobów w zależności od efektu, jaki chcemy uzyskać.

• Liście – to najtańszy naturalny materiał izolacyjny, którym można zabezpieczyć rabaty bylinowe i obsypać podstawy wrażliwych na mróz drzew, krzewów i pnączy. Ponieważ liście tworzą zimą warstwę nieprzepuszczalną dla powietrza, nie powinno się nimi okrywać roślin zimozielonych ze względu na ich gnicie. Z tego samego powodu nie należy ich pozostawiać na trawniku. Niestety, liście mogą być źródłem chorób (szczególnie te pochodzące z drzew owocowych, więc lepiej ich nie stosować). Zdarza się także, że pod ich osłoną zimują gryzonie, zwłaszcza gdy zostały one rozłożone zbyt wcześnie. Dodatkowo przy silnym wietrze liście niestety łatwo „uciekają” ze swojego posterunku, co utrudnia właściwe zabezpieczenie roślin.
  
  
• Słoma, trzcina – jest lepsza od liści, ze względu na przepuszczalność powietrza. Nie zbija się również i nie przemieszcza. Chochoły od dawna są stosowane do zabezpieczania drzewek, róż i innych krzewów. Wygodniejsze w użyciu są słomiane maty, którymi okrywa się także delikatne pnącza. Słoma zabezpiecza rośliny nawet przed dużym mrozem, niestety mogą się w niej gnieździć gryzonie.
  
  
• Stroisz – to nic innego, jak gałązki drzew iglastych. Dzięki temu, że przepuszczają powietrze, można nimi okrywać wszystkie rośliny – także zimozielone. Nie gnieżdżą się pod nimi gryzonie, jednak ze względu na opadające igły pozostawiają po sobie mały „bałagan”.
  
  
• Siatka cieniująca – służy do osłaniania zimozielonych gatunków roślin przed słońcem i wiatrem. Zapobiega wysuszaniu roślin, którego efektem jest uciążliwe brązowienie liści przed nadejściem wiosny. Należy jednak pamiętać, że nie jest to materiał, który uchroni nasze rośliny przed mrozem.
  
  
• Kora, zrębki, trociny, ziemia – są stosowane do ochrony rabat bylinowych oraz usypywania kopczyków chroniących korzenie drzew i krzewów.
  
  
• Papier – można nim osłaniać rabaty bylinowe lub pnie drzewek, jednak jest to materiał bardzo nietrwały i mało estetyczny.
  
  
• Styropian – jest wykorzystywany przede wszystkim do ocieplania donic roślin tarasowych.
  
  
• Biała agrowłóknina – najbardziej uniwersalne rozwiązanie do naszego ogrodu. Świetnie sprawdza się w przypadku większości roślin. Agrowłóknina osłania rośliny przed zimnym wiatrem i słońcem, chroni je przed zimowym mrozem, a także przepuszcza powietrze i wodę oraz ogranicza proces jej odparowywania, więc dodatkowo chroni rośliny przed brązowieniem.

 

 

Porównanie materiałów do ochrony roślin przed przymrozkami

Poniższa tabela przedstawia szybkie porównanie opisanych wyżej rozwiązań, ze krótkim wskazaniem do czego służą, jakie mają zalety, a także wady.

	Do czego	Zalety	Wady	Sprawdź
Agrowłóknina biała	róże, byliny, zimozielone, pnącza	chroni przed mrozem/wiatrem/słońcem; przepuszcza powietrze i wodę	wymaga solidnego mocowania	agrowłóknina 50 g + kołki
Stroisz	byliny, zimozielone, trawy	przewiewny, mniejsze ryzyko pojawienia się gryzoni	opadające igły (bałagan)
Słoma/ maty słomiane	róże, pnącza, młode drzewa	dobra izolacja	mogą się pojawiać gryzonie
Siatka cieniująca	zimozielone (cieniowanie, wiatr)	ogranicza słońce i wiatr	nie chroni przed mrozem	siatki cieniujące
Kora	ściółkowanie, kopczyki	stabilizuje temperaturę gleby
Styropian	doniczki na tarasie/balkonie	izoluje bryłę korzeniową	nie nadaje się na część zieloną

 

Jakie rośliny okrywać na zimę i w jaki sposób?

Okrywanie roślin zimozielonych

W przypadku krzewów i drzew szczególnie musimy zwrócić uwagę na rośliny zimozielone, takie jak cyprysik Lawsona i japoński, kalmie, kiścienie, laurowiśnie, mahonie, ogniki, ostrokrzewy, pierisy, różaneczniki, suchodrzewy chińskie, wrzosy i wrzośce. Są one zimą narażone nie tylko na mróz, ale przede wszystkim na suszę. Liście tych drzew transportują wodę również zimą, podczas gdy korzenie nie mogą sobie poradzić z zamarzniętą ziemią. W skrajnych przypadkach może prowadzić to nawet do zasychania liści, co dodatkowo przyspiesza słońce oraz wiatr. Z tego względu, jeśli jesień jest sucha, musimy solidnie podlać rośliny, żeby wyposażyć je w zapasy wody, a ziemię wokół nich przykryć warstwą kory, która przeciwdziała głębokiemu przemarzaniu gruntu. Części nadziemne warto również osłonić białą agrowłókniną.

 

Jak okrywać róże - krok po kroku?

Z kolei róże u podstawy obsypuje się kopczykami o wys. ok. 20-30 cm z ziemi lub kory. Zarówno korony róż rabatowych, jak i róż pnących okrywa się białą agrowłókniną lub słomianymi matami. Róże pienne zwykle wystarcza okręcić chochołami. Podobnie zabezpiecza się hortensje ogrodowe, ketmie syryjskie, szczodrzeńce oraz młode katalpy, klony palmowe, magnolie, miłorzęby, piwonie krzewiaste i tulipanowce.

Pnącza należy okryć białą agrowłókniną, słomianymi matami przyczepionymi do podpór lub poprzetykać stroiszem, a korzenie zabezpieczyć kopczykami z ziemi, kory, czy też zrębkami. Wrażliwe na mróz są w szczególności akebie (zwłaszcza młode), glicynie, miliny, a także powojniki wielkokwiatowe.

 

Co ze świeżo posadzonymi roślinami?

Warstwą liści o wys. ok. 10 cm, słomy lub stroiszem osłania się wszystkie rośliny posadzone jesienią, ze względu na to, że nie zdążyły się jeszcze dobrze zakorzenić w nowym miejscu. Okrywamy w ten sposób również byliny wrażliwe na mróz, takie jak inkarwille, kosaćce żyłkowe, lilie, pustynniki, trytomy, zawilce japońskie i złocienie jesienne. Trawy typu miskant chiński, rozplenica japońska czy trawa pampasowa trzeba związać sznurkiem, a ich suche wiechy okryć stroiszem lub liśćmi. Jeśli zima jest bezśnieżna i mroźna, należy osłonić rośliny zimozielone: ciemierniki, lawendy, płomyki szydlaste, posłonki, runianki, ubiorki wiecznie zielone. W tym wypadku również świetnie sprawdzi się biała agrowłóknina.

Czy trzeba zabezpieczać warzywa i owoce przed przymrozkami?

Warto również zabezpieczyć uprawy płaskie, takie jak truskawki, borówki, sałaty itp. Krzewy owocowe (m.in. krzew maliny, krzew winny) także wymagają naszej opieki, jeśli chcemy w pełni cieszyć się ich zbiorami.

Jak to zrobić? - czyli szybka instrukcja ochrony róż, zimozielonych i roślin w donicach

 

HOWTO 1: Róże — szybka instrukcja

Materiały: agrowłóknina biała 50 g/m², sznurek/klipsy, kora/ziemia na kopczyk, (opcjonalnie) mata słomiana.
Czas: 15–25 min/krzew.
Kroki:

1. Usuń liście z podstawy pędów; rozluźnij glebę.
2. Usyp kopczyk 20–30 cm z kory/ziemi wokół szyjki korzeniowej.
3. Zwiąż delikatnie pędy.
4. Owiń część nadziemną agrowłókniną 50 g/m² (lub matą słomianą), zostawiając nieco luzu.
5. Mocno przymocuj włókninę (kołki/sznurek), by wiatr jej nie zerwał.
6. Kontrola po silnym wietrze/odwilży; popraw mocowanie w razie potrzeby.

 

HOWTO 2: Zimozielone — ochrona przed słońcem, wiatrem i mrozem

Materiały: agrowłóknina biała 50 g/m², siatka cieniująca, kora (ściółka), kołki.
Czas: 10–20 min/roślina.
Kroki:

1. Podlej późną jesienią, zwłaszcza przy bezśnieżnych zimach.
2. Ściółkuj strefę korzeni (kora 5–8 cm).
3. Od strony południowo-zachodniej zamocuj siatkę cieniującą (na słońce/wiatr).
4. Przy zapowiedzi silnych mrozów osłoń koronę białą agrowłókniną 50 g/m² (nie ściskaj).
5. Zabezpiecz włókninę kołkami/sznurkiem.
6. Po odwilży wietrz (poluzuj) okrycia; ponownie zabezpiecz przed kolejną falą mrozu.

 

HOWTO 3: Rośliny w donicach (taras/balkon)

Materiały: płyty/styropian/karton do izolacji, agrowłóknina 50 g/m², podkład pod donice, kora.
Czas: 10–15 min/sztuka.
Kroki:

1. Przesuń donice w osłonięte miejsce (blisko ściany, bez przeciągów).
2. Izoluj ścianki (opasaj styropianem/kartonem) i unieś donicę na podkładzie (deska/mata).
3. Ściółkuj powierzchnię podłoża (kora 3–5 cm).
4. Owiń bryłę donicy i część zieloną agrowłókniną 50 g/m² (luźno).
5. Podlewaj oszczędnie w cieplejsze, bezmroźne dni (tylko gdy podłoże przesycha).
6. Zdejmij okrycia stopniowo wiosną (najpierw cieniowanie, potem włóknina).
   
   

Najczęstsze błędy

1. Zbyt wczesne okrywanie (przed przymrozkami) — brak hartowania, zaparzanie, gryzonie.
   
   
2. Liście na zimozielonych — ryzyko gnicia; nie stosować.
   
   
3. Brak podlewania jesienią — zwiększa ryzyko suszy fizjologicznej.
   
   
4. Mylenie funkcji siatki cieniującej — nie chroni przed mrozem, tylko przed słońcem i wiatrem.
   
   
5. Brak mocowania włókniny — wiatr destabilizuje okrycia; używaj kołków/szpilek.
   
   

Checklista Must To Do, czyli co muszę zrobić przed okrywaniem?

1. Podlej rośliny jesienią, gdy jest sucho.
   
   
2. Ściółkuj korę przy wrażliwych gatunkach.
   
   
3. Poczekaj na pierwsze przymrozki (około –5°C).
   
   
4. Użyj białej agrowłókniny 50 g; przymocuj kołkami.
   
   
5. Trawy ozdobne zwiąż i osłoń stroiszem lub liśćmi.
   
   

Podsumowanie

Rośliny w naszym ogrodzie wymagają ciągłej opieki, aby cudownie rozkwitały każdego roku. Jeśli posiadasz w ogrodzie wiele rodzajów roślin, najlepiej będzie zainwestować w materiał, który jest uniwersalny i sprawdzi się w każdych warunkach.

Agrowłóknina w kolorze białym wydaje się być najlepszym wyborem w tym wypadku. Warto zwrócić uwagę, aby była dobrej jakości i o odpowiedniej gramaturze.

 

 

FAQ najczęściej zadawane pytania

Kiedy okrywać rośliny na zimę?

Gdy pojawią się pierwsze przymrozki, około –5°C, a wierzchnia warstwa gleby zamarznie.

 

Jakim materiałem najlepiej okrywać róże?

Kopczyk 20–30 cm z ziemi lub kory u podstawy, część nadziemną okryj białą agrowłókniną 50 g lub matą słomianą.

 

Czy siatka cieniująca chroni przed mrozem?

Nie. Siatka ogranicza słońce i wiatr, ale nie zabezpiecza przed niską temperaturą — do mrozu użyj agrowłókniny 50 g.

 

Jak chronić rośliny zimozielone?

Podlej późną jesienią, ściółkuj korę, cieniuj przed słońcem i wiatrem, a przy silnych mrozach osłoń agrowłókniną.

 

Jakie błędy popełniamy najczęściej?

Zbyt wczesne okrywanie, okrywanie zimozielonych liśćmi, brak podlewania jesienią, niestabilne mocowanie okryć.

 

Czy okrywać rośliny posadzone jesienią?

Tak. Warstwa liści (ok. 10 cm), słomy lub stroiszu chroni świeżo posadzone rośliny, które nie zdążyły się dobrze zakorzenić.

 

---

Artykuły powiązane

AGROWŁÓKNINA czy AGROTKANINA - Co powinieneś wiedzieć przed zakupem?

AGROWŁÓKNINA BIAŁA - Jak ją położyć?

AGROWŁÓKNINA czy GEOWŁÓKNINA - Co wybrać?

AGROWŁÓKNINA czy FOLIA PERFOROWANA - Co wybrać?

AGROTKANINA DO OGRODU - Do czego służy?

 

---

Autor: Katarzyna Szczepańska

Od ponad 20 lat wspiera klientów biznesowych i indywidualnych, doradzając w zakresie galanterii betonowej oraz asortymentu ogrodowego w firmie Z.P.B. Kobet. Prywatnie pasjonatka zieleni – jako ogrodnik z zamiłowania tworzy własny przydomowy ogród, czerpiąc inspiracje z doświadczeń zawodowych i wieloletniej praktyki.